De aardappel vergeleken
Hoewel de aardappelteelt altijd kan blijven verduurzamen, doet de aardappel het in vergelijking met sommige andere voedingsmiddelen al erg goed.
Het Voedingscentrum over aardappels: “Aardappelen zijn echte klimaatkanjers. Zowel de verbouwing als de opslag kost heel weinig energie vergeleken met pasta en rijst. Aardappelen uit eigen land zijn het beste, maar aardappelen uit Malta of Marokko zijn ook goed omdat ze hier naartoe vervoerd worden per boot, dat is de minst milieubelastende optie vanuit deze landen. Koken is het minst klimaatbelastend. Frituren het meest.”
Op deze pagina geven we je meer inzicht in de milieudruk van de aardappelteelt. In onderstaande grafiek zie je hoe de aardappel zich verhoudt tot pasta, rijst en doperwten op drie wereldwijde en vier lokale milieuthema’s. Wereldwijde milieuthema’s hebben een effect op wereldschaal, ongeacht waar deze impact plaatsvindt. Lokale milieuthema’s hebben een effect op lokale schaal en daarbij is het dus van belang waar deze impact plaatsvindt.
De resultaten worden gepresenteerd per kg gekookt product en per 1000kcal, als indicator voor voedingswaarde. Een kanttekening hierbij is natuurlijk dat deze voedingsmiddelen naast energie ook andere nutriënten leveren. De resultaten kunnen dus veranderen wanneer een andere voedingswaarde centraal wordt gekozen.
Wereldwijde milieuthema’s
Aardappels hebben een relatief lage impact op klimaatverandering, landgebruik en energiegebruik. Dit geldt zeker in vergelijking met rijst en doperwten. Het verschil in impact op klimaatverandering en energiegebruik tussen aardappelen en pasta is erg klein. Pasta en rijst nemen tijdens de bereiding relatief veel water op ten opzichte van aardappelen en doperwten. Dit vertaalt zich in de resultaten per 1000 kcal gekookte product.
De aardappel heeft een hoge opbrengst per hectare (voor NL is gerekend met 45 ton/ha) in vergelijking met rijst, doperwten en durum tarwe voor pasta (resp. zo’n 6.5, 4 en 4.8 ton/ha). De opbrengst per hectare is een belangrijke parameter voor de milieu-impact omdat een belangrijk deel van de milieu-impact van veel voedingsmiddelen wordt veroorzaakt door de aanwending van meststoffen op de boerderij.
Relatief veel van het energieverbruik is nodig voor de koeling en bewaring van de aardappels, ook tijdens de distributie en in de retail. De laatste jaren produceren steeds meer akkerbouwers zelf energie door slim gebruik te maken van de mogelijkheid om op de grote daken van hun opslagschuren zonnecellen te leggen, wat het energiegebruik op de boerderij ten gunste komt.
Ons voedsel wordt over de hele wereld geproduceerd en getransporteerd. Dit kan helaas ook een hoger energiegebruik en een hogere CO2 uitstoot betekenen, en daarmee een hogere belasting voor het milieu. De aardappel komt echter het grootste deel van het jaar uit eigen land en hoeft daardoor geen lange weg naar je bord af te leggen.
De verpakking van aardappels is nauwelijks een hot spot in vergelijking met bijvoorbeeld de bewaring en bereiding bij de consument thuis.
Lokale milieuthema’s
Aardappels hebben een relatief lage impact op verzuring, vermesting en watergebruik. Dat betekent dat er in vergelijking met andere gewassen relatief efficiënt om wordt gegaan met grondstoffen zoals stikstof, fosfaat en water. Dit geldt zeker in vergelijking met rijst en doperwten. Het verschil in impact op verzuring en N-vermesting tussen aardappelen en pasta is erg klein.
De aardappel produceert meer kilogram product per liter water dan veel andere gewassen, zoals maïs, rijst of tarwe. Met name de teelt van rijst in China vraagt veel water, maar ook de doperwten en durum tarwe in Frankrijk worden vaak geïrrigeerd tijdens de teelt. Doordat de aardappel relatief weinig water nodig heeft biedt het gewas kansen in gebieden waar waterschaarste heerst.
Grondstoffen voor kunstmest zoals de mineralen stikstof (N) en fosfaat (P), zijn niet oneindig beschikbaar. Er zijn nog maar een paar regio’s in de wereld die zuiver fosfaat delven. Juist dit element is een zeer belangrijk mineraal voor de groei van de aardappelplant. Een aantal nieuwe rassen is inmiddels zo efficiënt in hun nutriëntenopname dat ze met heel weinig fosfaat toe kunnen om een optimale prestatie te kunnen leveren.
Vergelijk de impact van een aardappelmaaltijd op het klimaat met die van andere maaltijden, met de Klimaatweegschaal van het Voedingscentrum.
Bronnen gebruikt op deze pagina:
Barilla. (2014). Durum wheat semolina Pasta in paperboard box. Environmental product declaration, 35.
Blonk Agri-footprint BV. (2015a). Agri-footprint 2.0 – Part 1 – Methodology and basic principles.
Gouda, the Netherlands.
Blonk Agri-footprint BV. (2015b). Agri-footprint 2.0 – Part 2 – Description of data. Gouda, the Netherlands. Retrieved from http://www.agri-footprint.com/methodology/methodology-report.html
Koch, P. (2015). AGRIBALYSE ® : METHODOLOGY Version 1.3 (nov 2016).
Retrieved from Google.