Verse aardappel

Voordat de aardappel op je bord ligt heeft de knol al verschillende processen doorlopen. Lees hier alles over de processen die de aardappelen die in de winkel liggen, doorlopen na de oogst.

Meer dan 90% van de verse aardappels in Nederland wordt voorverpakt verkocht via de supermarkt. Dit kan ongeschild zijn in zakjes variërend van minder dan een kilogram tot wel 5 kilo of meer. Al deze aardappels zijn gewassen en vrij van grond. Op de koelafdeling zijn ook geschilde, zogenaamde koelverse aardappels te vinden. Er bestaat een grote variatie aan vormen en smaken, bijvoorbeeld door het gebruik van kruiden. Ook kant-en-klare producten zoals puree worden aangeboden. Op de markt, door sommige telers direct en bij groentezaken worden nog losse, ongewassen aardappels aangeboden.

Al deze typen aardappels zijn, alvorens ze bij de supermarkt of groenteboer aangeleverd worden, door een verpakker of verwerker eerst schoongemaakt en gesorteerd. Grondresten en andere vreemde bestanddelen als takjes en wortelstokjes worden van de aardappels gescheiden. Daarna worden de aardappels op maat geselecteerd. Voor winkelverkoop, de zogenaamde ‘tafelaardappel’, worden andere rassen gebruikt dan voor de frites of chips. Met een automatisch sorteersysteem worden de aardappels die kleiner zijn (ondermaat) van de aardappels die groter zijn (bovenmaat) gescheiden. Er is voor iedere maat een bestemming. De grootste sortering is bijvoorbeeld geschikt als pofaardappel. Kleine aardappels worden vooral gebruikt als krieltjes, voor verse verkoop of voor verwerking tot kant-en-klare aardappels.

Na het sorteren worden de aardappels, soms meerdere malen, gewassen en vervolgens beoordeeld door een optische lezer. Deze ‘bekijkt’ iedere aardappel en beoordeelt of deze goed genoeg is voor verkoop. Er wordt bijvoorbeeld gezocht naar aardappels die doorgesneden of beschadigd zijn, of aardappels die een blauwe (stoot)plek hebben. Deze optische lezer verwijdert de voor consumptie niet geschikte aardappels uit de partij. Als nacontrole worden de aardappels nogmaals beoordeeld door medewerkers.

Vanuit de opslag in koelbunkers worden de aardappels getransporteerd naar de verpakkingsafdeling waar de inpakmachines staan opgesteld. Deze machines kunnen verpakkingen van klein tot groot verwerken en zijn in staat om alle gewenste informatie op de verpakkingen te drukken. De verpakkingen worden in kratten of containers gelegd. Het transport naar de klant kan nu beginnen.

Frites en chipsaardappel

Aardappelrassen met een hoog zetmeelgehalte worden vaak als frites of chips aardappelen gebruikt. De vorm van de aardappel is groter waardoor er makkelijker frites uitgesneden kan worden. Ook kunnen ze beter worden gefrituurd omdat ze relatief minder suikers bevatten die door het frituren de aardappel bruin kleuren.

Veel Nederlandse boeren telen aardappelen die naar de producenten van frites en chips gaan. Het proces verloopt ongeveer zoals bij verse aardappelen. De teler of een tussenschakel sorteert de aardappelen op maat en kwaliteit. De aardappelen worden vervolgens op aparte bedrijven of bij de producenten van frites en chips beoordeeld en gewassen. De producenten schillen de aardappelen veelal automatische, waarna speciale verwerkingslijnen de aardappelen tot frites of chips verwerken.

Zetmeelaardappelen

Uit de speciale zetmeelaardappelen wordt door fabrieken zetmeel gewonnen, dat verwerkt wordt tot een veelheid aan producten. Uiteraard vormt het de basis voor veel voedingsmiddelen, bijvoorbeeld glutenvrije pasta. Maar ook heel veel andere producten, zoals lijm, verf of biologisch afbreekbaar plastic kunnen van zetmeel worden gemaakt. Zetmeel kan heel veel water opnemen, daarom is het zelfs geschikt om luiers van te maken. En het omhulsel van sommige medicijnen is ook van zetmeel gemaakt: het lost op zodra er water bijkomt, zodat het medicijn zijn werk kan doen.

De bouw- textiel- en lijmindustrieën gebruiken het zetmeel vaak als bindmiddel. Hier worden meestal rassen gebruikt die van nature extra veel zetmeel bevatten. Op die manier wordt de aardappel zo efficiënt mogelijk gebruikt.