Aardappels en hun plek in elk dieet

Aardappels passen in een gezonde voeding, en hebben dan ook al jaren een vaste plek in de Schijf van Vijf. Maar hoe zit het eigenlijk met aardappels en verschillende diëten? We nemen de meest bekende diëten door. Overigens is deze informatie algemeen. Een dieet is namelijk een advies op maat, aangepast aan persoonlijke gezondheid en voorkeuren. Een dieetadvies kan dus afwijken van onderstaande richtlijnen.

Aardappels en het immuunsysteem

Het versterken van je immuunsysteem doe je door gezond te leven en vooral gezond én gevarieerd te eten. En dat over langere tijd. Er bestaat niet een dieet, of er zijn geen superfoods die je immuunsysteem gegarandeerd versterken. Het immuunsysteem is een complex netwerk van cellen, moleculen, weefsels en organen die samen werken om ons lichaam te beschermen tegen ziekteverwekkers, zoals bacteriën en virussen.

Om het complexe immuunsysteem goed te laten werken zijn er allerlei verschillende voedingsstoffen nodig. Dit gaat onder andere om koper, foliumzuur, ijzer, zink en vitamines A, B6, B12, C en D. Steeds meer ook wordt de rol van voedingsvezels en de darmen in relatie gebracht tot immuunreacties. Aardappels zijn basisvoedingsmiddelen en passen in een gezond en gevarieerd voedingspatroon. Ze zijn een bron van voedingsvezel, vitamine B6 en C en kalium. Net als andere basisvoedingsmiddelen dragen ze bij aan een gezonde voedingspatroon en dat op zijn beurt weer aan een goede werking van het immuunsysteem.

Aardappels en bloeddruk

Aardappels hebben een zeer laag natriumgehalte en zijn een bron van kalium. Dat is allebei gunstig voor het behoud van een normale bloeddruk. Het is daarbij natuurlijk wel belangrijk dat tijdens de bereiding van aardappels geen zout wordt toegevoegd. Bij het dieet bij hoge bloeddruk verdienden aardappels dus zeker een plek.

Tip: kook aardappels in de schil, dat geeft ze meer smaak en ‘bite’ waardoor het zout minder wordt gemist.

Aardappels en cholesterol

Aardappels bevatten geen vet. Voedingsmiddelen zonder verzadigd vet, zoals aardappels, dragen bij aan het behoud van een normale concentratie LDL-cholesterol in het bloed.

Tip: wil je gebakken aardappels? Gebruik dan een plantaardige olie of een vloeibare margarine met veel onverzadigde vetten. Deze vetten helpen het cholesterolgehalte op een normaal peil te houden.

Aardappels en coeliakie

Aardappels bevatten geen gluten. Dat maakt ze een geschikte koolhydraatbron voor mensen met coeliakie.

Tip: maak van een restje gekookte aardappelen een lekkere lunchsalade, bijvoorbeeld een salade niçoise met tomaat, sperziebonen, tonijn en olijven.

Aardappels en diabetes

In de Zorgstandaard Diabetes staat over aardappelen: ‘Aardappelen veroorzaken een snellere stijging van het bloedglucosegehalte dan koolhydraten uit bijvoorbeeld zilvervliesrijst, volkorenbulgur en peulvruchten. Eet daarom niet te vaak aardappelen, neem een kleine portie en kies vaker voor volkorenproducten en peulvruchten.’ Op zich is het voor mensen met diabetes inderdaad goed om de porties van koolhydraatrijke producten te beperken. Waar dit advies echter geen rekening mee houdt is dat aardappelen vrijwel altijd samen met groenten, jus of vlees worden gegeten. Dat maakt het effect op het bloedglucosegehalte wat lager. Advies voor mensen met diabetes die graag aardappelen eten: neem altijd een kleine portie en eet aardappelen altijd in combinatie met groenten, vet en vlees, vis of een vegetarische vervanging. 

Aardappels en ondervoeding

Bij verscheidene ziektebeelden kan ongewenst gewichtsverlies optreden. Verhoogd energieverbruik door een chronische ziekte, verminderde eetlust of smaakverandering door bijvoorbeeld medicatie kunnen oorzaken zijn. Aardappels zijn vrij neutraal van smaak en kunnen op verschillende manieren worden toegepast. Voor mensen die moeilijk kunnen eten (bijvoorbeeld door kauw- en slikproblemen) is aardappelpuree een geschikt voedingsmiddel. Het toevoegen van een klontje boter is een makkelijke manier om meer energie binnen te krijgen. Het eten van gebakken in plaats van gekookte aardappels (bereid met bereidingsvetten uit de Schijf van Vijf) is ook een manier om de energie-inname te verhogen.

Tip: serveer gerust wat mayonaise bij gebakken aardappelen!

Aardappels en overgewicht

Aardappels bevatten geen vet en zijn een bron van voedingsvezels. Dat maakt ze een geschikte bron van koolhydraten voor wie wat gewicht wil verliezen. Wie een koolhydraatbeperkt dieet volgt om af te vallen, kan een kleine portie aardappels nemen en dit aanvullen met een ruime portie groenten.

Een kilo gekookte aardappels bevat ruim 500 kilocalorieën minder dan een kilo gekookte rijst of pasta. Bovendien bevatten aardappelen de nodige vitamines, mineralen en voedingsvezels. Van voedingsvezels is bekend dat ze bijdragen aan een gezonde darmfunctie en bevorderen een goed lichaamsgewicht. Perfect, als je op de kilootjes wil letten.

Tip: aardappels kun je roosteren in de oven, bijvoorbeeld samen met rozemarijn en knoflook en een klein beetje olie.

Aardappels en prikkelbare darm

Het FODMAP-dieet wordt voorgeschreven bij mensen met een prikkelbare darm. Het idee is dat bepaalde koolhydraten (FODMAPS) de darmen te veel kunnen prikkelen. Deze FODMAPS komen bijvoorbeeld voor in sommige soorten fruit, peulvruchten en granen. Als die koolhydraten uit de voeding worden weggelaten, verminderen de darmklachten. Steeds meer artsen en diëtisten schrijven dit dieet voor, omdat het vaak een heilzaam effect heeft op darmklachten zoals diarree, buikpijn, een opgeblazen gevoel en verstopping. Aardappels bevatten geen FODMAPS en passen daardoor prima in het FODMAP-dieet.

Aardappels in het veganistisch dieet

Mensen die veganistisch eten, vermijden alle dierlijke producten. Ze eten dus geen vlees, vis, eieren, zuivel en honing. Aardappelen passen uitstekend in dit plantaardige dieet. Ze leveren de broodnodige energie doordat ze koolhydraten bevatten en leveren ook vitamines en voedingsvezels. Aardappels bevatten verrassend volwaardige eiwitten, maar in een te kleine hoeveelheid om echt een volwaardige eiwitbron te zijn.